Sinds de lockdown werken we in bubbels. Voor een school die groepsdoorbroken werkt best wel even een uitdaging. Van 3 groepen 8 die enkel met de instructie bij elkaar zitten naar een enkele groep 8 met 30 kinderen. Een groep met kinderen die redelijk IK-gericht zijn. Van Ik naar Wij. Groepsdynamiek in optima forma. Drie groepen met ieder hun eigen groepsregels, gebruiken en gewoontes. Een leuke uitdaging dus!
Van Ik naar Wij
We doen alsof het september is en we starten opnieuw met ons groepsvormingsproces. We zoeken naar de mooie dingen van alle 3 de groepen. Wat voor soort groep willen we zijn met elkaar? Hoe willen we met elkaar omgaan? Wat vinden we fijn en wat niet. Elkaar accepteren, gewoon zoals je bent in al je eigenheid en uniekheid staat met stip bovenaan. Je mag qua interesses of uiterlijkheden helemaal jezelf zijn in deze klas. Iets is niet snel gek. Dat is echt een kwaliteit van deze school.
Na twee weken valt op dat sommige kinderen zich snel aangevallen voelen. Ze willen heel graag winnen, de beste zijn. Dat resulteert in een hoge mate van competitie. Als je een kind aanspreekt op zijn gedrag dan hoor je: “Ja, maar hij…..dat is niet eerlijk want zij deed dat ook….waarom spreek je alleen mij erop aan? “
Keuzes maken
De leerkracht gaat in gesprek met de klas. Het gesprek gaat over keuzes maken. Over dat iedere keuze een gevolg heeft. Soms een positieve en soms een negatieve.
Fouten maken mag,
maar maak niet steeds dezelfde
Het motto van de leerkracht: fouten maken mag, maar maak niet steeds dezelfde. Leer van de keuzes die je maakt, leer van de gevolgen. Is het positief? Pas het vaker toe! Pakt het niet OK uit? Bied je excuses aan en leer ervan.
Een debat in de klas: Alles is een keuze. Prachtig gesprek. Luisteren naar elkaar, echt luisteren naar elkaar, elkaar aanvullen, doorvragen, en niet de ander proberen te overtuigen dat jouw mening beter is.
Vertrouwen
Het gesprek gaat over vertrouwen.
Wat betekent dat eigenlijk vertrouwen en om te vertrouwen te zijn. Als je eerlijk bent over je eigen aandeel heeft dat als effect dat kinderen weten dat jij eerlijk bent, dat jij te vertrouwen bent.
Wees dus eerlijk over jouw aandeel. Al heeft dat gevolgen. Soms is dat beter dan het knagende gevoel in jouw lijf dat het niet oke was wat jij deed.
Het gesprek gaat verder. Een leerling met een slim hoofd zegt: “Als ik eerlijk iets zou toegeven en ik krijg nog steeds dezelfde straf dan haal ik het toch wel uit mijn hoofd om het eerlijk te zeggen?”
Van Ik naar Wij. De leerkracht ontvangt wat hij zegt en vraagt aan de anderen “wie herkent dit?” Er gaan vingers de lucht in. “En wie vindt of voelt nog iets anders?” Wie herkent dat? Het gesprek gaat verder en de leerkracht vult aan: “Soms moet je de gevolgen van je keuzes dragen. Een gevolg is ook dat de ander weet dat jij eerlijk bent. Dat jij te vertrouwen bent, ook als het spannend is.” En eigenlijk gaat hiet hier dus over de vraag wie wil jij? Voor jezelf en voor anderen. Burgesrschap met hoofdletters zou ik zeggen.
Snitchen
‘Snitchen’ doe je niet in deze groep. Maar ja, wanneer is het ‘snitchen’ en wanneer is het zorg hebben voor jezelf en de ander?
De leerkracht onderzoekt samen met de klas het verschil. “Als je iets tegen de leerkracht zegt omdat je een ander wil helpen of als je hebt aangegeven dat je wilt dat de ander stopt en dat niet doet, dan kun je gewoon naar de leerkracht gaan. Je hebt de ander immers de kans gegeven om ergens mee te stoppen.
Dan zorg je goed voor jezelf en goed voor de ander. Je stelt namelijk een grens aan gedrag dat je niet OK vindt. Die middag krijgt de leerkracht het druk: volop kinderen die iets komen vertellen. Allemaal dingen die helpend zijn voor om de sfeer in de klas nog beter te krijgen. Van Ik naar Wij.
Vreemd dat er spullen verdwijnen
De laatste dagen gebeurde er vreemde dingen in de klas: er was een boek verdwenen, een trui, een lunch en een jas. De leerkracht schrijft dit op het bord met de zin “Ik vind het zo vreemd dat er spullen verdwijnen, het effect op mij is dat ik me onveilig voel en me afvraag of mijn spullen hier wel veilig zijn”.
Wat vindt de klas hiervan? Er komen talloze ideeën wat er gebeurt kan zijn, maar het zou aan niemand in de klas liggen. Het gesprek gaat opnieuw over vertrouwen. Hoe fijn het zou zijn als iemand die deze “grappen” uithaalt het ook eerlijk zou zeggen. En als dat klassikaal te spannend is dit ook op een ander moment kan. Geen reacties.
Na school staat de juf te vegen en er komen 3 jongens de klas binnen. Ze willen het over de verdwenen spullen hebben. Zij waren het en voelen zich er niet goed bij. De juf luistert naar hun redenen: “Een andere jongen had ook eens wat gedaan wat zij niet leuk vonden en dit was nu een grapje”.
Ze vraagt: een grapje of een soort van wraak? Het viel even stil. Ze kozen voor het laatste. Dit gebeurt vaker. Even een bal van de ander wegschoppen omdat deze medeleerling hem stoorde tijdens de les. Dit is blijkbaar de manier waarop kinderen aan elkaar duidelijk maken dat er een grens overschreden is. Acties zonder woorden. En weinig tot geen effect.
Dank je wel juf
Het gesprek gaat verder. Hoe gaan jullie dit oplossen? Ze willen het graag vertellen tegen dit kind en hun excuses aanbieden.
Ze zeggen dit wel alleen te kunnen. Na 2 minuten komen ze toch terug: “Mag het toch met jou erbij?” De volgende dag wordt er tijd gemaakt voor dit gesprek. Er word gepraat, er wordt lang gepraat.
Van alles komt er boven water. De leerkracht begeleidt het gesprek en ondertitelt waar nodig. Wat is helpend en wat niet. Hoor je wat de ander zegt en voelt? Wat doet dit met je? Er zijn tranen. Er is boosheid, oud zeer. Er word afgesloten met: Wat vind je leuk aan de ander?
Er stromen volop mooie woorden over elkaar. Gemeende woorden. We sluiten af. Eén van de leerlingen zegt: Dank je wel juf, dat je ons dit allemaal leert. Je begrijpt ons echt en luistert naar ons.
De kracht van Samenleven
Wat een mooi vak toch hè, het vak van Leerkracht! De kracht om naast de leervakken kinderen te leren hoe SAMEN te LEVEN met elkaar. Dit gaat over veel meer dan leren lezen, rekenen, schrijven en taal. Dit gaat over persoonlijke ontwikkeling, groepsdynamiek en leren samenleven.
Met veel dank aan de leerkracht, tevens Specialist Klasse(n)Kracht in opleiding, die dit prachtige verhaal met mij deelde. Heb jij ook een mooi verhaal dat je wilt delen? Stuur je verhaal naar jelly.bijlsma@klassenkracht.nl. En wie weet zie je het als blog terug.
p.s. mocht nu de gedachte bij je opkomen, ja maar Jelly, daar heb ik geen tijd voor. Maak er tijd voor. Plan er tijd voor in om in contact en verbinding te zijn met je klas. Echt het betaalt zichzelf uit. Wil jij graag meer Klasse(n)Kracht? Klik hier
Met een verschillige groet,
Jelly