Bij een invalleerkracht was het op het plein tot een flink conflict gekomen met een aantal leerlingen. Met keelklem en al. Vertel eens over dit kind vraag ik de leerkracht. Het is even stil… Slim kind…schopt, slaat anderen als hij er met woorden niet uitkomt… Hij voelt zich alleen… Mist de aansluiting met de kinderen van de groep. Sociaal niet handig.
Ik voel dan onmiddellijk het kind. Ik stel me voor dat ik dat ben. Hoe zou ik me voelen als ik hem was. Het is heel makkelijk om hem te bevestigen in zijn negatieve gedrag, maar dat gaat niets veranderen aan de situatie.
Stel je hebt een kind in de klas dat gedrag laat zien waardoor hij zich niet populair maakt bij zijn klasgenoten. Denk aan een kind dat sterk introvert gedrag laat zien of een kind dat heel bepalend gedrag laat zien. Sociaal niet handig dus.
Of zoals in bovengenoemd voorbeeld, een leerling die geen taal gebruikt maar vooral schopt en slaat als het hem niet zint. Na verloopt van tijd gaan klasgenoten lullige opmerkingen maken, bijvoorbeeld omdat ze zich irriteren aan het gedrag van de leerling. Terecht of toch niet?
Moet ie maar ‘normaal’ doen
Klasgenoten kunnen soms vinden dat het logisch is dat een bepaalde leerling uitgescholden wordt of niet mee mag doen. Moet ie maar ‘normaal’ doen. Sociaal niet handig of wel handig is voor kinderen in eerste instantie geen issue. Ook kinderen die oprecht vinden dat pesten niet mag, kunnen vinden dat het rechtvaardig is om naar tegen een kind te doen omdat het zijn eigen schuld is. Moet ie maar niet x, y of z doen. Het pesten lijkt door deze manier van denken een rechtvaardiging van hun handelen en zal dus niet als pesten gezien worden. En misschien herken jij het zelf ook wel?
De oorzaak is hier niet de leerling, maar de oorzaak van dit probleem is dat we in de klas nog geen manier hebben om dit soort irritaties met elkaar te bespreken en het samen op te lossen.
Maak het bespreekbaar
Ik had een vergelijkbaar bericht op facebook geplaatst en kreeg onmiddellijk een reactie. Nieuwsgierig als ik ben vroeg ik hoe zij daar als leerkracht mee om ging. En van haar antwoord word ik echt ontzettend blij: “Ik maak het bespreekbaar in de groep. En ik vertaal het sociaal niet handig zijn naar vaardigheden die een kind nog niet beheerst om het anders te kunnen doen. Ik bespreek het met de klas en ik vraag de klas hoe we als klas kunnen helpen.
Wat ik hier zo mooi aan vindt is dat we in de situatie van en met elkaar leren. Dat we onderzoeken als groep hoe we sterker met elkaar kunnen worden en niet iemand alleen achter laten.
Hoe ging het verder met de juf en de leerling met de keelklem.
Missie
Eerst een check in. Bij binnenkomst kregen de kinderen de opdracht twee gezichten te tekenen. Een gezicht hoe ze zich vandaag voelden en een gezicht voor hoe ze zich de afgelopen twee dagen hadden gevoeld. Daarna zijn we in de kring gaan zitten en hebben we met behulp van een praatstok (wat een fantastische uitvinding) verschillende gezichten besproken. Ook onze missie weer naar voren gehaald. Kwamen leuke en mindere leuke dingen naar voren, maar fijn om het met elkaar te bespreken.

Stormkaartje
B. had een niet blij gezicht omdat hij het erg onrustig vond de afgelopen dagen. C. had een kwaad gezicht omdat B. hem had pijn gedaan. Daarna hebben we het incident met behulp van het stormkaartje besproken. Dit ging heel goed. Blijkt dus dat er een soort vechtpartij was ontstaan. J. zei het leek wel oorlog…
Eerst 6 kinderen tegen één en daarna werden er ook nog andere kinderen bij geroepen. Stap voor stap hebben we het doorlopen me elkaar. We zijn ook samen gaan kijken hoe we e.e.a. kunnen herstellen, want ja er was wel schade aan gericht.
En zo ontstond er ruimte om ervaringen uit te wisselen, mwant er waren wel meer kinderen die eens een keer iets hadden meegemaakt wat heftig was en niet eerlijk.
Geef ze taal en uitleg
Toen ik dit met de leerkracht besprak vroeg ik haar: kun je neutraal het gesprek leiden met de klas? Ze gaf eerlijk terug dat ze dat wel heel lastig vond omdat ze dit echt niet normaal vond. En als je het gedrag loskoppelt van het kind, vroeg ik haar. Het gedrag verwerp je, maar het kind niet. Dat jongetje dat er ook graag bij wil horen maar sociaal niet handig is en door de groep, onbewust, op een zijspoor word gezet. Ja zei ze. Dat helpt. En als ik dan hoor hoe het gesprek met de klas gegaan is en hoe de kinderen met elkaar in gesprek zijn gegaan en naar oplossingen hebben gezocht dan ben ik trots op deze juf en haar klas en voel me een zeer bevoorrecht mens.
Met een verschillige groet,
Jelly