Niks heeft betekenis van zichzelf

Niks heeft betekenis van zichzelf. Je bepaalt met elkaar wat je waardevol vindt en wat je waardeloos vindt. Dat is niet iets wat buiten jou om gebeurt, dat doe je samen met elkaar.

Een tik op je vinger

Toen onze oudste een jaar of 2 was en de wereld volop aan het ontdekken was, hadden mijn lief en ik natuurlijk ook gesprekken over onze stijl van opvoeden. Dat ging niet altijd zonder slag of stoot want ja ik had er tenslotte voor gestudeerd. Ik was de ortopedagoog… (vond ik…). Mijn lief die daar zo zijn eigen opvattingen (en ervaringen) op na hield, vond dat een tik op de vingers om haar duidelijk te maken dat de grens bereikt was, opvoedkundig zeer verantwoord. Tot het moment, ik zie het nog zo voor me, wij voor onze tent, zij spelend met een vriendinnetje,  zij haar vriendinnetje een tik op haar vingers gaf omdat ze iets deed wat zij niet goed vond. Hmm…dat was toch ook niet helemaal de bedoeling. Het leverde mooie gesprekken op en een gedragsverandering. Want respect was wel een belangrijke waarde die we samen wilden doorgeven. 

Wat vind jij waardevol en hoe geef je dat vorm?

Stel je vindt het als team belangrijk dat kinderen gezien worden. Dan is de vraag: uit welk gedrag blijkt dat wij elk kind zien. Hoe weten wij dat elk kind zich gezien voelt door mij als leerkracht. Ik kan bijvoorbeeld denken: ik zie alle kinderen. Maar de vraag is natuurlijk: ervaart een leerling dat ook. Stel dat je als team afspreekt: als ’s morgens de kinderen binnen komen dan begroeten wij elk kind persoonlijk bij de deur.

Waardevol: dat kinderen zich gezien voelen door jou als leerkracht
Gedrag: Begroeting bij de deur.

Collega doet niet mee

Nu is er een collega die zegt. Tja leuk bedacht maar dat handen geven of voetjes geven dat is niks voor mij. Dat past niet bij mij… en dus doet deze collega niet mee. Dat vind ik altijd interessant. Doordat deze collega niet meedoet denkt een andere collega, ja blijkbaar heb ik een keuze en voor je het weet zijn er sommigen die zich aan de afspraak houden en anderen niet. Dat levert weer ergernis op bij degene die het wel belangrijk vinden etc.

Zo kun je ook met je groep bepaalde afspraken met elkaar maken (nadruk echt op met elkaar maken) en dat een leerling op een gegeven moment zegt: boeien… ik heb er geen last van of dat past niet bij mij dus ik doe daar niet aan mee.

Sabbotage gedrag

Toen ik de opleiding Deep Democracy volgde kwam ik in aanraking met de sabotagelijn. Kinderen (volwassenen ook) die het gevoel hebben dat ze niet gehoord worden, kunnen sabotagegedrag gaan vertonen. Via een ‘onschuldig’ grapje of roddelen gaan ze naar openlijke tegenwerking. Dit zie je terug in teams, maar ook in klassen. 

Denk aan de werkvorm van de Fijne Klasgenoot. Kinderen weten heel goed wat ze een fijne klasgenoot vinden. Maar dat betekent niet automatisch dat ze het gedrag laten zien dat daar bij hoort.

Code in de groep

Het gaat niet vanzelf, je zult echt samen regie moeten voeren op wat je belangrijk vindt. Ik herinner me een school waarbij het thema van de groep: cool/stoer gedrag was. De code in de groep: je mag niet snitchen. Met handen en voeten gebonden. Want ja als er dingen gebeuren die echt niet door de beugel kunnen, vertel je dat niet, want dan loop je het risico uit de groep gestoten te worden. Boeiende dynamiek, maar wel een gevangenis. Na het doen van de werkvorm de Fijne Klasgenoot hebben we ook de werkvorm een Coole Klasgenoot gedaan. De leerkracht stelde daarna de vraag: is een coole klasgenoot ook een fijne klasgenoot. En het antwoord was heel duidelijk: NEE.

Harten gaan open

Dit was voor een deel van de klas wel een schokkende ervaring. Er was echt schrik bij sommige kinderen. Zij waren er van overtuigd dat ‘cool’ zijn gelijk stond aan ‘populair’. En ineens kwamen ze erachter dat dat niet het geval was. Dit leverde prachtige gesprekken op. Dit kan alleen als je als leerkracht bereid bent om in een neutrale stand te gaan, coachend leiding geeft: vragen stellen, samenvatten, doorvragen. Niet je eigen stempel erop leggen, maar het gesprek begeleiden. En als kinderen voelen dat er geen goed of fout is dan ontstaat er een echt gesprek. Eentje vanuit contact en verbinding waar harten open gaan en muren kunnen zakken.

Met verschillige groet,

Jelly