Daar komt ze weer aangelopen, met grote ogen en een belangrijke missie: Aan de juf (of meester) vertellen aan welke afspraak een klasgenootje zich niet houdt! Voor veel kleuterleerkrachten een bekend scenario en mogelijk ook een bron van ergernis. Waarom hebben sommige kleuters de onweerstaanbare neiging om bij de leerkracht te klikken over wat hun medeklasgenootjes allemaal uitspoken? Laten we een duik nemen in deze intrigerende wereld van jonge observators 😃.
Het klikken van kleuters is geen teken van ongehoorzaamheid, maar een onderdeel van hun ontwikkeling. Ze bevinden zich in een fase waarin ze de wereld ontdekken, sociale normen begrijpen en emotionele intelligentie ontwikkelen.
Als leerkracht is het soms een uitdaging om deze nieuwsgierigheid te omarmen en hen te begeleiden bij het ontwikkelen van vaardigheden om conflicten op te lossen en positieve relaties op te bouwen. Het klikken van kleuters is eigenlijk een compliment: ze zien jou als een vertrouwde gids in de complexe wereld van sociale interacties.
Wat is klikken?
Wanneer een kind aan een volwassene iets vertelt over wat een ander kind doet dat niet mag, noemen we dat klikken. Toch zijn er verschillende redenen waarom een kleuter/jong kind dat doet:
- Sociale Observatie:
- Kleuters zijn als kleine sponzen die alles om hen heen absorberen. Ze zijn nieuwsgierig en leren van wat ze zien. Het klikken kan simpelweg voortkomen uit hun natuurlijke drang om de wereld om hen heen te begrijpen.
- Kleuters zijn nog volop aan het ontdekken wat wel en niet mag. Een jong kind komt jou vertellen wat een ander kind en zoekt daarmee de bevestiging op het feit dat er een regel overtreden is. Dit is in feit een manier om de wereld om hen heen te begrijpen.
- Zoeken naar bevestiging
- Vissen naar een complimentje: “Ik weet de afspraken, ik weet hoe het hoort”.
- Jonge kinderen die nog veel klikken lopen tegen problemen waarvan ze zelf nog niet weten hoe ze dat moeten oplossen. Ze zoeken eigenlijk steun en bescherming bij jou als leerkracht.
- Behoefte aan Structuur
- Kleuters gedijen goed in een omgeving met duidelijke regels en structuur. Het klikken kan een manier zijn om ervoor te zorgen dat iedereen zich aan de vastgestelde regels houdt. Ze zien zichzelf als ‘regelhandhavers’.
- Zoektocht naar Gerechtigheid:
- Kleuters hebben een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Wanneer ze denken dat er iets oneerlijks gebeurt, willen ze dat de autoriteit, in dit geval de leerkracht, ervan op de hoogte is. Ze hebben nog niet geleerd hoe ze conflicten zelfstandig moeten oplossen en zoeken hulp bij een vertrouwde volwassene.
- Als er hem of haar onrecht is aangedaan en zelf niet goed weet hoe hij erop moet reageren en via deze manier hulp vraagt aan de leerkracht.
- Klikken als vorm van wraak nemen “Ik ga het toch deze de juf zeggen”.
Er zijn dus verschillende redenen waarom kinderen klikken. Als je merkt in je klas dat klikken een issue is kijk dan eens naar de leerling met deze vier verschillende invalshoeken in je achterhoofd. Wil deze leerling een ‘wit-voetje’ bij je halen? Wil het een situatie opgelost krijgen en weet het zelf niet hoe dat moet? Zoekt hij of zij bevestiging of nog anders? Bepaal vervolgens je reactie.
En sta ook stil bij je eigen gevoelens. Wat doet het met jou als een kind bij je komt klikken? Ga je erop in? Raak je geïrriteerd? Stuur je de leerling weg? Wat wordt er mogelijk in jou geraakt? Welke kernwaarde kom jij tegen? Of misschien wel een waarde die doorgegeven is in jouw opvoeding? “Je mag niet klikken?”
Hoe ga je ermee om?
- Luister Actief:
- Luister geduldig naar het verhaal van de kleuter. Geef de leerling het gevoel dat haar of zijn mening belangrijk is en dat je ze serieus neemt. Een leerling die klikt laat zien dat het jouw normen aanvaard. Soms gaat het vooral over daarin gehoord worden.
- Als een kind klikt over een ander kind, neem dan een neutrale houding aan ten opzichte van dit kind en het verhaal.
- Toon Empathie:
- Toon begrip voor hun gevoelens. Zeg iets als: “Ik begrijp dat je het vervelend vindt dat dit gebeurt.” Hierdoor voelen kinderen zich gehoord en erkend.
- Onderwijs in probleemoplossing
- Leer kleuters om kleine conflicten zelf op te lossen. Moedig hen aan om met hun klasgenootjes te praten voordat ze naar de leerkracht stappen. Geef simpele tools om hun emoties en behoeften uit te drukken.
- Vraag het kind zelf wat goede oplossingen zouden kunnen zijn. Hoe kan het de situatie oplossen of zeggen dat het iets niet leuk vindt? Help hier zo nodig bij.
- Begrens (neutraal) en wees duidelijk
- Als een leerling komt klikken over wat een ander kind doet of heeft gedaan zeg dan: “Ik vind het niet fijn als je mij vertelt wat Sarah wel of niet heeft gedaan. Maar als je iets wilt vertellen over wat jij hebt gedaan dan wil ik graag naar je luisteren.
Ook kun je de vraag stellen: Is er iemand in gevaar? Als het antwoord “nee” is, vraag dan: heb je hulp nodig bij een probleem? Begeleid een kind zijn vraag te formuleren vanuit waar hij of zij tegenaan loopt. Als hier ook het antwoord nee is vraag dan wat ook alweer de afspraak is over klikken: “De regel is we klikken niet. Als er iemand in gevaar is, dan wil ik dit zo snel mogelijk horen, als je een probleem hebt dan probeer je het zelf op te lossen, lukt dat niet dan vraag je de juf om hulp”.
Dus, de volgende keer dat een kleuter trippelend op je afkomt met een belangrijk verhaal, glimlach en zie het als een kans om samen te ontdekken, te leren en te groeien. In de kleuterklas is elk verhaal een stukje van de puzzel van hun sociale ontwikkeling. 🌈✨
Geniet van de feestelijkheden deze week!!
Met een verschillige groet,
Jelly