Uhhhh….
Ik heb wel eens een spin vermorzeld…een vlieg doodgeslagen…een muis niet gered uit de bek van mijn kat…een mollenklem geplaatst…Dus in het spectrum van een moord plegen zit ik links van het midden. In mij zit dus ook een moordenaar.
Rollen
Stel je hebt een leerling in de klas die last heeft van woede uitbarstingen. Als het hem te veel wordt dan loopt hij rood aan, begint te schelden en smijt met spullen om zich heen. En dit kan gebeuren in een paar seconden. Je knippert even met je ogen en baf!
Wat gebeurt er dan in de klas?
Wat gebeurt er dan bij jou als leerkracht?
Het gebeurt niet één keer, maar meerdere keren per maand. Wat gebeurt er dan in de groep?
Wat gebeurt er bij de andere kinderen in de klas als Sam zo’n aanval krijgt? Van alles. Er zal schrik zijn, angst, een terugtrekken in jezelf, zenuwachtig lachen, mogelijk roddelen etc. Kortom er gebeurt van alles. In de wandelgangen zal er over het gedrag van Sam gepraat worden, vermoedelijk praten kinderen aan de keukentafel over het gedrag van Sam etc etc.
En voor je het weet zit de rol van woede/boosheid in Sam en vinden we daar met z’n allen wat van en hoe erg dat voor de andere kinderen in de klas is en hoe onveilig het is in de rest van de groep, etc, etc.
Gesprek met de klas
Maar wat zou er gebeuren als we na een woede uitbarsting van Sam, een gesprek hebben met de klas over wat er gebeurt als Sam zo’n uitbarsting heeft. En we de kinderen laten vertellen wat er met hen gebeurt, zonder dat we er op ingaan. Gewoon luisteren naar dat wat er allemaal is.
En wat als we daarna de vraag stellen: “en wie herkent het dat hij soms boos wordt, misschien soms ook wel heel erg boos”. Ik durf te wedden dat veel kinderen hun hand opsteken. En wat als kinderen dit met elkaar delen: Wat maakt je soms zo boos? Wat zou er dan gebeuren met Sam denk je? Wat zou er dan gebeuren met de andere kinderen in de klas? Wat gebeurt er dan met jou?
Wat zou er gebeuren als we elkaar die verhalen vertellen?
Wat er in ieder geval gebeurt is dat de emotie van boosheid niet meer vast zit bij Sam. De rol van boosheid wordt vloeibaar. En in plaats van dat we tegenover elkaar komen te staan kan de groep ervaren dat ze ook in dit gevoel onderling met elkaar verbonden zijn.
Als rolfluïditeit niet mogelijk is in een groep, ontstaan er spanningen en conflicten. We hebben de neiging om rollen vast te zetten bij individuen. We noemen dat een rolklem. Maar wat als een groep ervaart dat een rol altijd groter is dan een individu. Je kan ontzettend boos zijn, en er zijn altijd nog heel veel andere mensen die ook boos kunnen zijn. Je kan ontzettend verdrietig zijn, en er zijn altijd nog heel veel andere mensen die ook verdrietig zijn. Je kan heel veel werkdruk ervaren, en er zijn nog heel veel andere mensen die werkdruk ervaren. Maar het omgekeerde is er ook. Iemand kan stom zijn en ook je beste vriend (bron: Deep Democracy. Jitske Kramer).
Reflectie
- Welke rollen zitten vast bij bepaalde kinderen in jouw groep?
- Wat kun jij doen om ze weer fluïde te maken?
- Welke rol besteed jij zelf makkelijk uit aan een ander?
Laat reacties achter in het commentaarveld hieronder. Ik ben ontzettend nieuwsgierig naar je bevindingen!
Een verschillige groet,
Jelly.
Wil je weten hoe het zit met rollen in jouw klas en? De training op 16 april gaat hierover. Wil je ook meer begrijpen van het onderwaterprogramma van jouw groep? Klik dan op training: Hoe hoor ik erbij?
Goedemiddag, ik lees de columns altijd met veel plezier. Maar de hoeveelheid taalfouten (gebeurd i.p.v. gebeurt; en hun i.p.v. hen e.d.) vind ik heel storend. Zeker voor een onderwijscolumn.
Succes en groet,
Gerard
Hoi Gerard, Je hebt helemaal gelijk. En ik weet dat sommige mensen daar gewoon heel goed in zijn, en ik moet je eerlijk bekennen in de stroom van het verhaal sla ik nog wel eens de plank mis. Ik ben mensen dan ook altijd dankbaar als ze me er op wijzen. Dus Gerard, laat het me vooral weten, dan verbeter ik het. Groet, Jelly.
Mooi inzicht, dankjewel!
Hoi Ellen, Heel graag gedaan! Groet, Jelly
Hallo Jelly. Een oud prentenboek: Het-ik-weet-niet-meer-wat-ik-zo-als-ik-zo-boos-ben, laat de stappen zien in die boosheid.
En ook het prentenboek: Moppereend, kan een goede ondersteuning bieden om uit t isolement van ‘boos mogen/kunnen zijn, en dan’ te kunnen stappen met een groep.
Dit soort beeldmateriaal gebruiken naast het gesprek met de groep, en er wellicht wat spellen aan koppelen haalt de spanning uit de lucht, geeft lucht aan alle (!) partijen en emoties en laat zien dat ‘niets menselijk ons vreemd is’… dus ook boosheid niet.
Ik weet (als tekentherapeut) ook nog een aantal prachtige tekenopdrachten die je hiervoor kunt inzetten! Wellicht hebben we het erover als we elkaar zien in april. Dag! Groet van Manon
Hallo Manon, Dank je wel voor je tips. Lijkt me een geweldig prentenboek. Ik ga zoeken of ik die nog kan vinden. Je geeft me meteen een leuk idee om een e-book te maken over boos. En ik ben ook heel nieuwsgierig naar je tekenopdrachten 🙂 Groet, Jelly.
Mooi hoe je in de onlinecursus ‘Bouwen aan vertrouwen’ de link legt tussen de rolklem en het onderwaterprogramma van een individu en van de groep! Door dit artikel ben ik de video nogmaals gaan bekijken!
Hoi Elwin, Gaaf om te horen! En ook hoe een blog je weer inspireert om nieuwe verbindingen te maken en weer even terug te duiken in de online leeromgeving. Dank je wel dat je het met me deelt! Dat zijn mooie strooks die ik dankbaar aanneem. Groet, Jelly.
Hee ,
Mijn weerbaarheidstrainer heet ook bouwen aan zelfvertrouwen,leuk !
Hoi Jelly, zo fijn om je columns te lezen: inspirerend 😊
Hoi Catrien,
Dank je wel! Heerlijk om te horen dat ze je inspireren. Dank je wel! Dat is waarvoor ik het doe! Groet, Jelly
Hallo Jelly,
Ik heb zo’n kind in de klas. En het is mooi om te zien hoe andere kinderen er inmiddels mee om kunnen gaan. Nog niet iedereen overigens. Een groter ‘probleem’ heb ik met andere rollen in de klas. Een meisje wat zeer overdreven luid reageert op letterlijk álles en daarmee haar vriendinnen meetrekt in dat gedrag. Er is al vanalles geprobeerd, het lijkt alleen maar erger te worden (groep 7 overigens).
Dat ‘fluid’ maken ga ik eens proberen, neem aan dat dat voor meerdere gedragingen geldt!
Dank voor deze blog weer, ik lees ze graag!
Hoi Myranda,
Ja hoe leuk is het om hier bijvoorbeeld met drama mee aan de slag te gaan, om erdaarna er een gesprek over te voeren. Wat is overdrijven, verzamel allerlei voorbeelden en vormen van overdrijven van de kinderen (we kennen het allemaal wel ergens een beetje…iets mooier maken dan het in werkelijkheid is…welk voorbeeld ken jij van jezelf Myranda?…deel het me z) etc. Veel succes ermee! Ik hoor graag van je als je er mee aan de slag bent gegaan. Groet, Jelly.