Heb je een pitige klus gehad dit jaar? Of ga je komend jaar een pittig klus tegemoet? Maak je je misschien zorgen omdat je nog niet goed weet wat je moet doen om er voor te zorgen dat de groep het fijn gaat hebben met elkaar?
Weet dat je niet de enige bent. Ik krijg regelmatig mailtjes binnen met vragen over groepen of individuele kinderen met ingewikkeld gedrag. Nu zou ik willen dat ik die vragen allemaal zou kunnen beantwoorden met de nodige tips en trucs, maar als het zo makkelijk zou zijn, zou je dat zelf ook al lang bedacht hebben.
In-gewikkeld
Het ingewikkelde met ‘ingewikkeldheden’ is dat het probleem ook daadwerkelijk ‘in-gewikkeld’ is. Wat het werkelijke probleem is, is nog niet zichtbaar. Het ligt verstopt. Verstopt in wat ik het onderwater-programma noem. Dat heb je een pittige klus en daar kom je niet met een quick fix mee weg.
Neem de vraag die ik kreeg over een leerling die steeds van zich af schopt en trapt omdat hij zich door zijn klasgenoten onheus bejegend voelt. Zo op het oog kun je denken wat een rot joch. Daar moet hij toch gewoon mee stoppen? Maar het punt is je weet niet wat zijn perspectief van de werkelijkheid is. Hij kan zich wel heel erg bedreigd voelen. Daar hebben wij geen weet van want we kunnen niet bij het kind naar binnen kijken. En zo kan het perspectief van dit kind een hele andere zijn dan die van de leerkracht of de betrokken kinderen.
Hij vindt dat hij uitgelachen wordt. Zijn klasgenoten hebben werkelijk geen idee. Maar het feit dat hij regelmatig uit zijn dak gaat, doet natuurlijk ook iets met de groep. En de groep doet vervolgens weer iets met deze leerling. In-gewikkeld.
Wat vraagt deze leerling met zijn gedrag aan jou? ?
Wat ik elke keer een mooie vraag vind om te stellen is de vraag: Wat vraagt deze leerling met zijn gedrag aan jou. Focus je je vooral op het gedrag van de leerling of kijk je breder? Zie je de verschillende rollen die kinderen innemen en dat het één nooit zonder het andere kan? Veel gedragsproblemen staan niet op zichzelf. Ontstaan binnen de context van een groep en moeten ook als groep worden aangepakt of opgelost. Zo kan een dominante leerling alleen maar bestaan omdat er volgers zijn die eigenlijk ‘slaafs’ doen wat de dominante leerling zegt. Ze zijn niet assertief genoeg om een andere reactie te geven. Het gedrag van de een roept altijd gedrag op van een ander. Dat is een wisselwerking. Wat ik heel vaak zie gebeuren is dat we onze aandacht richten op de leerling met het ‘moeilijke’ gedrag. Maar wat nou als we onze aandacht verleggen naar de anderen? Wat zou er gebeuren als die ander gedrag laten zien? Daarom ben ik ook zo blij met Klasse(n)Pad. Een hele box vol thema’s waar je m.b.v. hele concrete opdrachten een groep helpt door het thema heen te groeien en sterker en socialer uit de bus te komen. Dat gaat niet alleen maar over 1 of een paar leerlingen. Je moet het oppakken vanuit de hele groep. Dat levert prachtige gesprekken op, maar vooral ook bewustwording. En pas vanuit bewustwording kun je andere keuzes maken. En het gave is dat je je groep dan echt naar een ander level tilt. Een pittige klus wordt dan een uitdagende klus.
Een jaartje bikkelen
De pittige groep wordt soms afgedaan met ‘even een jaartje bikkelen. Het is niet anders’. Herken je dat? De adviezen die je krijgt als iemand brutaal is of uit zijn dak gaat is hard aanpakken, straffen want zo gaan we hier niet met elkaar om.
Dus het is niet zo gek dat je misgrijpt. Hoe doe je dit als leerkracht? Waarschijnlijk heb je dit niet op de Pabo gehad.
De laatste tijd word ik me er steeds meer van bewust dat een groep begeleiden topsport is. Vooral wanneer je een groep hebt waar het allemaal nog niet zo makkelijk gaat. Dan heb je een pittige klus te klaren.
Een cursist in de opleiding Specialist Klasse(n)Kracht verwoordde het zo:
“We hebben veel expertise binnen onze stichting: orthopedagogen, gedrag specialisten, (boven schoolse) IB-ers, maar kennis en expertise over hele groepen, waar dwars gedrag in zit en hoe hiermee om te gaan, is er niet.”
Parallelle universums
Zo was ik een keer in een groep waarbij de leerkracht zei “het zijn net twee parallelle universums. De leerkracht zit met een aantal kinderen in het ene universum en de rest van de groep in het andere universum. En laat deze groep nu net met het thema Ruimte bezig zijn ☺.”
Ik blijf het fascinerend vinden. Leuke groep. Stuk voor stuk hartstikke leuke kinderen maar enorm onrustig. Leerkrachten geven aan bekaf te zijn aan het eind van de dag. Topsport dus.
Herken je dit?
Dat je al veel energie gestoken hebt in groepsvormingsactiviteiten maar dat je nog niet het gewenste resultaat hebt. Ligt je hart bij het creëren van een fijn pedagogisch klimaat en wil je meer grip krijgen op de processen die er allemaal kunnen spelen in een groep? Kijk dan eens of de Post HBO Opleiding Specialist Klasse(n)Kracht jouw volgende stap is.
“Eigenlijk zou iedere leerkracht de kans moeten krijgen om deze opleiding te doen”
Ben jij Intern Begeleider, Gedragsspecialist, Leerkracht, Coach, of Ambulant Begeleider die zich wil specialiseren? De volgende opleiding Specialist Klasse(n)Kracht! start op 5 oktober 2022 en hij zal in de omgeving Utrecht gegeven worden!
Wil je vrijblijvend hier eens met mij over sparren? Klik dan hier voor afspraak
Mocht je denken dit zouden we echt als team moeten oppakken: Klik dan hier voor afspraak
Zorg dat je het VERSCHIL maakt!
Met verschillige groet,
Jelly