We zitten alweer in de zesde week na de kerstvakantie.Een mooi moment om stil te staan bij de vraag: hoe heeft jouw groep zich gevormd? Ben je tevreden met hoe het loopt in je groep qua sfeer, hoe kinderen onderling met elkaar omgaan, hoe ze met jou omgaan? Is het gelukt om een sfeer te bouwen waarin kinderen niet alleen maar gericht zijn op hun vriendjes of vriendinnetjes maar dat er sprake is van groepscohesie?
Groepsvorming
Als je de schaalvraag stelt aan jezelf (en de groep) om helder te krijgen hoe je echt vindt dat de groep ervoor staat. Op een schaal van 0 – 10. Waar sta je met de groep qua sfeer, onderlinge verhoudingen etc. Waarbij 0 staat voor slecht en een 10 voor beter kan niet. Wat vind je? En wat zit er allemaal aan positieve elementen in het cijfer dat je geeft. Denk bijvoorbeeld aan de criteria uit de checklist Groepsklimaat (zie het boek Klasse(n)Kracht).
-
- Groepsverantwoordelijkheid; de mate waarin leerlingen zich verantwoordelijk voelen voor de omgeving en elkaar
- Wederzijds respect; de mate waarin leerlingen openstaan voor verschillende meningen, gedrag en uiterlijk
- Samenwerken; de mate waarin leerlingen goed met elkaar kunnen samenwerken, ook al behoor je niet direct tot mijn vriendenkring
- Besluitvorming; de mate waarin leerlingen in staat zijn samen tot een goed besluit te komen zonder dat de wil van een klein groepje wordt opgelegd
- Problemen en conflicten oplossen; de mate waarin leerlingen in staat zijn om onderlinge conflicten op een goede manier met elkaar op te lossen.
Je vindt de checklist ook bij de downloads op de website. Zo heb je snel een beeld van het klimaat in jouw klas. Wat gaat er goed? Waar ben je tevreden over en waar wil je qua groepsvorming de komende periode aan werken?
Wat is je volgende stap?
Groepen ontwikkelen zich langs een aantal fasen. Dit is een dynamisch gebeuren. Groepen zijn zo sterk of zo zwak als de kracht van hun onderliggende relaties. Het sociogram is een mooie manier om te kijken naar de kracht van de onderlinge relaties. Waar zit de sterkte en waar zit de zwakte? Onderweg kun je van alles tegenkomen in een groep: conflicten op het plein, korte lontjes, machogedrag, bemoeien met elkaar, jaloezie, sterk reageren op elkaar, onverschilligheid, enzovoort. Soms zit je ineens in een fase waarin ‘meidenvenijn’ zich voordoet of ‘haantjesgedrag’ een ding is.
Waar ga je Regie op voeren?
Als je mij al langer volgt dan weet je dat Regie voeren een sleutelwoord is en dat dat makkelijker gezegd is dan gedaan. Regie voeren is de club van A naar B begeleiden. Daarvoor doe je onderzoek met elkaar. Je bepaalt wat A is, en je bepaalt wat B is, je onderzoekt de hindernissen die ervoor zorgen dat B nog niet bereikt wordt om vervolgens het proces te faciliteren. Denk bijvoorbeeld aan kinderen die door heel dominant gedrag te vertonen heel bepalend zijn in een klas, daardoor veel invloed hebben, macht naar zich toetrekken. Dit zorgt voor een negatieve (soms angstige) sfeer. Kinderen die meer volgzaam zijn voelen zich hier niet tegen opgewassen en bieden geen weerstand. Dat geeft het dominante gedrag meer ruimte. Het is die wisselwerking die uiteindelijk tot een probleem kan leiden. Hoe gaaf is het dat als je heel bewust aan een aantal knoppen draait, je dit proces positief beïnvloedt voor alle partijen: de leerling, de groep en natuurlijk voor jou als leerkracht.
Concrete tools
Door nu heel gericht activiteiten aan te bieden die passen bij dit thema leer je de groep spelenderwijs het thema dat in het hier en nu speelt, en waar zij als groep last van hebben, te overwinnen. In samenhang leer je kinderen allereerst bewust te worden van wat er speelt en hoe dat komt, daarna leer je op een speelse manieren die vaardigheden die nodig zijn om dit probleem te tackelen. Dit doe je door te reflecteren, te spiegelen, te onderzoeken, te oefenen en te evalueren. Heb jij helder hoe je hier regie op gaat voeren? Als je hebt gedacht…ik heb geen idee, weet dat je daarin niet de enige bent. Als je namelijk een pittige groep hebt, heb je alles al gedaan en uitgeprobeerd wat maar binnen je mogelijkheden ligt. Groepsdynamisch denken is het hele systeem erbij betrekken en dit is meestal niet iets wat je hebt geleerd op de PABO.
Klasse(n)Pad
Klasse(n)Pad is een speelse manier om integraal regie te voeren op groepsvorming, groepsdynamiek en gedrag in de klas. Dit doe je door de thema’s die je in de groep tegenkomt te (h)erkennen en op een speelse manier te begeleiden. Door gerichte activiteiten te doen met elkaar leer je leerlingen spelenderwijs het thema meester te worden en de vaardigheden aan te leren die nodig zijn om het te kunnen. De klas volgt hierin zijn eigen Pad. Je kunt linksom, rechtsom, soms klim je een ladder op, om naar een volgend level te kunnen gaan. Hindernissen en blokkades horen thuis in samenwerken en samenleven met elkaar als groep. 16 maart is er een online kennismaking Klasse(n)Pad waar je je vragen kunt stellen, ervaringen van leerkrachten kunt horen. Iets voor jou? Klik dan hier>>>
Fijne week!
Met een verschillige groet, Jelly