Hier zit ik dan, midden in het hart van groep 6, omringd door een bont gezelschap van enthousiaste leerlingen. De sfeer is meestal bruisend, vol energie en vrolijkheid. Maar er is één situatie die de boel soms flink op zijn kop zet, en dit heeft alles te maken met de eigenaardige dynamiek van deze klas.

Laat me je voorstellen aan mijn geweldige groep 6:

Een gezellig clubje kinderen dat, over het algemeen, bekend staat om hun goede gedrag en ijverige houding ten opzichte van school. Maar zoals bij veel groepen, is er altijd wel één leerling die de boel op zijn kop kan zetten. In dit geval is het een bijzonder kind – laten we hem Tim noemen.

Tim is speciaal op zijn eigen manier. Zijn unieke persoonlijkheid voegt een kleurrijk tintje toe aan het klaslokaal. Hij heeft een eigen manier van denken en doen, waardoor hij net dat beetje extra speciaal is. De andere kinderen lijken Tim te accepteren zoals hij is en vinden vaak manieren om hem te betrekken bij hun spelletjes en activiteiten.
Maar hier begint het interessant te worden. Als ik voor de klas sta, lijkt alles soepel te verlopen. De leerlingen kijken naar mij op als de rots in de branding. Ze zijn gefocust, gedisciplineerd en volgen de regels. Echter, zodra mijn duo, een zij-instromer die nog haar weg zoekt, of de ervaren vaste invaller het overneemt, verandert de situatie radicaal. Het gedrag van Tim lijkt plotseling besmettelijk te zijn. Het eens zo georganiseerde clubje verandert in een chaotisch spektakel. Het lijkt wel alsof de kinderen de regels vergeten zijn en er een vleugje rebellie door de lucht hangt. Als ik terugkom in de klas na een dag afwezigheid, hoor ik vaak de wildste verhalen over de capriolen die zich hebben afgespeeld.

Wat zijn de ongeschreven regels?Mijn duo, is nog bezig haar draai te vinden, en ik bewonder haar doorzettingsvermogen. Maar het lijkt erop dat Tim haar onervarenheid ruikt als een haai bloed in het water. Hij grijpt de kans om grenzen op te zoeken en de klas te laten zien wie er volgens hem de échte baas is.
Aan de andere kant hebben we de doorgewinterde invaller, met jarenlange ervaring in haar rugzak. Ze heeft de kunst van het lesgeven geperfectioneerd en lijkt op alles voorbereid te zijn. Toch kan zelfs zij niet voorkomen dat de klas tijdelijk in chaos verandert zodra Tim zijn eigen regels begint te dicteren.

De grote vraag die zich in mijn hoofd nestelt, is: waarom? Waarom verandert de dynamiek van de klas zo drastisch zodra ik mijn taken overdraag? Is het mijn persoonlijkheid, mijn benadering, of is er iets anders aan de hand?

Misschien is het gewoon de aard van groep 6. Kinderen zijn gevoelig voor verandering en reageren soms onvoorspelbaar. Misschien voelen ze zich bij mij veilig en geborgen, wetende dat ik hun stuurman ben in dit avontuur. Of misschien is het gewoon de specifieke band die ik met Tim heb opgebouwd die de rust in de klas bewaart als ik voor de groep sta.

Hoe dan ook, het is een intrigerend fenomeen dat me elke dag opnieuw verbaast. Het lijkt erop dat er nog veel te ontdekken valt over de geheimen van groep 6 en de mysterieuze dynamiek die zich ontvouwt zodra de ene leerkracht het toneel verlaat en de andere het overneemt.
Het begeleiden van de invalleerkracht en de zij-instromer in het omgaan met de dynamiek van deze groep is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat iedereen een positieve en effectieve leeromgeving ervaart. Hier zijn enkele strategieën die je kunt overwegen:

  1. Open communicatie: Bespreek dit met de groep. Wat is jullie missie? Waar staat de groep in het realiseren van de missie? Vraag naar voorbeelden waar het goed gaat en waar het nog niet goed gaat. Als de tijd bij de duo en de invaller niet genoemd wordt, dan breng jij het in. Bespreek de specifieke kenmerken van de groep en de dynamiek die je waarneemt als de duo of de invalleerkracht voor de groep staat. Geef concrete voorbeelden van situaties en gedragingen, zodat ze een duidelijk beeld krijgen van wat er speelt.
  2. De fijne klasgenoot: Pak de fijne klasgenoot erbij. Mocht je die nog niet gedaan hebben met je klas, doe die dan (online basistraining – https://klassenkracht-academie.nl/wp-content/uploads/2021/08/Werkboek-Module-3.2.pdf)

Opleiding Specialist Klassenkracht

Bespreek eerst in hoeverre jij de leerlingen ervaart als fijne klasgenoot en waarom. 

Vraag dan: In hoeverre ben jij een fijne klasgenoot voor de duo of invalleerkracht? Laat kinderen hierop reflecteren. Laat ze bewust worden van wat er speelt, waar ze zelf last van hebben, waar ze behoefte aan hebben en waar ze aan willen werken. Laat ze merken dat jij het fijn vindt als ze het als klas ook fijn hebben bij de duo en de invalleerkracht. Dat jij ze een heerlijke klas vindt en dit de duo en de invalleerkracht ook gunt. Soms kan een klas ook onbewust loyaal aan jou zijn door het lastig te maken voor de andere collega.

  1. Thema in de groep: Als je in het bezit bent van Klasse(n)Pad behandel het thema groepsdruk. Laat ze ervaren hoe groepsdruk werkt en vervolgens reflecteren op hoe dit gebeurt bij de duo en de invalleerkracht. 
  2. Observeren en leren: Nodig de invalleerkracht en de zij-instromer uit om enkele lessen als observator bij te wonen voordat ze zelf voor de klas staan. Dit geeft ze de kans om de dynamiek bij jou te ervaren en te begrijpen hoe de interacties tussen de leerlingen verlopen. Doe ook het omgekeerde. Ga bij de duo en de invalleerkracht observeren. 
  3. Bespreken van strategieën: Deel effectieve strategieën die je hebt gebruikt om met de groep om te gaan. Dus regie voeren op de missie m.b.v. de bouwstenen, de T-kaarten. Het helpt de klas als de taal hetzelfde is. Misschien zijn er specifieke benaderingen die goed werken bij Tim, of tactieken die de hele groep kalmeren. Moedig hen aan om verschillende strategieën uit te proberen en te zien welke het beste werken voor hen.
  4. Individuele aandacht voor Tim: Wijs de leerkrachten op het belang van het opbouwen van een positieve relatie met Tim. Het begrijpen van zijn behoeften en interesses kan cruciaal zijn bij het omgaan met zijn gedrag. Moedig hen aan om tijd te investeren in individuele interacties om zijn vertrouwen te winnen.

Misschien is het handig om Tim op de dag van de invalleerkracht een andere plek te geven in school. Als verandering voor Tim te lastig is, onderzoek met hem wat wel haalbaar is en bij wie. 

Reflectie en evaluatie: Na elke dag of week, plan een moment om samen te zitten en te reflecteren op de ervaringen. Stel samen met de klas een doel op waar ze aan gaan werken. Bespreek wat goed ging en wat beter kan. 

Veel succes weer! Ik hoop dat hier suggesties bij zitten die helpen om de positieve sfeer in de groep te behouden, ongeacht wie er voor de klas staat.

Met een verschillige groet,

Jelly.