Heb jij wel eens een jaar gehad met een pittige groep. Uitgehuild bij je collega’s over hoe moeilijk je het had? En voelde je je toen gehoord? Ondersteund? Begrepen?
Ik kreeg laatst een mail van een leerkracht waarin ze vertelt dat ze een paar leerlingen in haar klas heeft met gedrag wat ze erg lastig te sturen vindt. Ook zitten er leerlingen bij die zich daar makkelijk in mee laten slepen. Dus: veel reageren op elkaar, veel letten op elkaar, veel ruzies en conflicten (vooral op het plein) en gedrag wat je gewoon niet wilt zoals: slidings maken in het lokaal, fysiek op elkaar reageren, spullen afpakken, liegen. Voor ons business as usual, want dit zijn de problemen die wij heel veel horen in onze aanmeldingsgesprekken. Maar voor een leerkracht een crime.
En welke tips krijg je dan?
In dit geval krijgt de leerkracht te horen dat ze de groep gewoon maar eens wat strakker moet aanpakken, er is zelfs een collega die de tip geeft om de ‘zweep’ erover heen te halen. Geen idee in welk pedagogisch concept dat past maar het is duidelijk dat ze blijkbaar moeten weten wie er de baas is, toch? Alsof dat overigens ook maar iets aan het probleem gaat verhelpen, maar dat terzijde.
Moet je je voorstellen (en misschien klinkt het wel heel herkenbaar voor je) je werkt je het snot voor ogen, je bent aan het eind van de dag helemaal kapot, je hebt eindelijk de moed verzameld om dit met je leidinggevende of intern begeleider te bespreken en je krijgt dit als reactie. Hoe voel je je dan????
Precies je voelt je bescheten. Je voelt je totaal niet serieus genomen. Je voelt je in de steek gelaten. En dan te bedenken dat je duo-collega al is omgevallen. Hoe zorgen we ervoor dat leerkrachten het onderwijs de rug toekeren? Nou door zo te doen.
“Ik moet alles strakker neerzetten, maar ik ben moe…de dagen voelen veel langer. Ik voel me tekortschieten naar de leerlingen die zich wel houden aan de afspraken…”
Waarom we zoveel leerkrachten kwijtraken?
Omdat ze niet de steun en begeleiding krijgen die ze nodig hebben. Ik kan er zo kwaad van worden. Als een leerkracht aangeeft dat ze de groep erg pittig vindt, dat ze aan het eind van de dag helemaal leeg is en je krijgt dan als tip dat je de boel gewoon strakker moet neerzetten of nog erger ‘de zweep’ erover moet halen… dan ga je alleen nog maar meer aan jezelf twijfelen. Dan word je met een kluitje in het riet gestuurd en is er van ondersteuning geen sprake. Waarom doen we dit anno 2023 nog steeds? Wat maakt dat als een leerkracht een hulpvraag stelt, we denken dat een leerkracht met dit soort tips werkelijk geholpen is? Is dit onwetendheid? Is dit onkunde?
Opgebrand voor de klas
De cijfers liegen er niet om. 1 op de 5 leerkrachten heeft te maken met een burn-out. Het onderwijs schijnt daarmee koploper te zijn. Ik ga ervan uit dat elke directeur en intern begeleider van deze cijfers op de hoogte is. Volgens mij weten we ook dat er een lerarentekort is van hier tot Tokyo. Dus wat ik echt niet snap is dat je dan als directeur niet meer zorg en aandacht hebt voor je personeel. Of zit hier mogelijk een oordeel in de weg? Als ik bijvoorbeeld vind dat iemand zeurt, ben ik dan nog bereid me werkelijk open te stellen voor de ander. Of als ik vind dat de problemen veroorzaakt worden omdat jij een te lieve leerkracht bent, heb ik dan nog oog en oor voor het probleem van de ander?
Als je directeur bent of intern begeleider en je merkt dat je collega er doorheen zit maak alsjeblieft ruimte in je agenda en ga een gesprek aan. Wat is er aan de hand? Hoe kan ik je helpen? Wat heb je nodig?
Burn-out
Als je een burn-out hebt, ben je volledig uitgeput. De belangrijkste symptomen van een burn-out zijn:
- Emotionele uitputting: extreme vermoeidheid. Te lang ingeteerd op de reserves, tot de batterij echt volledig leeg is.
- Depersonalisatie: Een onpersoonlijke, kille, cynische, afstandelijke en onverschillige houding aannemen tegenover leerlingen, collega’s en het werk.
- Gevoel van verminderde bekwaamheid: Vroeger kon ik dit veel beter. Eigenlijk ben ik helemaal niet geschikt voor dit beroep. (bron: stressvrijvoordeklas.nl)
Wij komen het eerste en het derde bolletje veel tegen. Heel soms het tweede bolletje. Een leerkracht die als kernwaarde harmonie heeft, kan in zijn pogingen om het met elkaar gezellig te houden, vergeten op een juiste manier regie te voeren. Dit zijn vaak leerkracht die de handdoek in de ring gooien. Stoppen met leiding geven en een soort onverschillige houding aannemen tegenover hun leerlingen (en soms ook collega’s, of hun werk). Hier zit altijd een hulpvraag onder. En als de leerkracht zou weten dat hij of zij het anders moet aanpakken dan zou hij of zij dat echt wel doen.
Dus als een collega aangeeft dat ze de groep erg pittig vindt, dat ze aan het eind van de dag helemaal leeg is, dan moet er onmiddellijk een belletje gaan rinkelen. Ga allereerst samen onderzoeken wat het probleem is. Wat is de hulpvraag van de leerkracht? Wat is de hulpvraag van de groep? Biedt hulp aan. En als je niet weet hoe je concrete hulp moet bieden zoek dan een externe begeleider met kennis van zaken. Pittige, moeilijke of dynamische groepen hebben begeleiding nodig. Als ik zie wat daarin de mogelijkheden zijn, hoe we zowel de leerkracht als de groep bewust kunnen laten worden van hun gedrag en het effect daarvan op de sfeer. Dat we keer op keer erop kunnen vertrouwen dat kinderen het echt fijn willen hebben met elkaar en bereid zijn om te leren.
Laat elkaar niet in de steek.
Met verschillige groet,
Jelly.