IMG_3591Afgelopen weekend las ik ‘Superschool’ van Eric van ’t Zelfde. Een aanrader. Het boek leest als een spannend verhaal en hoe confronterend om je te realiseren met wat voor problemen scholen te maken hebben: mishandeling, loverboys, bedreiging, afpersing, drugs, verwaarlozing, armoede, uithuwelijking etc.

Missie

‘Superschool’ gaat over een man die in 2009 directeur wordt van een van de slechtste scholen van Rotterdam. Een school met 34 aanmeldingen per jaar, dramatische schoolresultaten, vermoeide docenten en veel criminaliteit. Van ’t Zelfde laat het ‘poldermodel’ links liggen en gaat op geheel ‘eigen wijze’ aan de slag om van de slechtste school van Rotterdam de beste school van Rotterdam te maken. Dit laatste is de missie en de belangrijkste regel is dat je je respectvol gedraagt: ‘vanaf nu komen we op tijd, dat is namelijk een vorm van respect tonen’.

Respect

‘…Een leerling die veel te laat was ging in de aula zitten. Het was zo’n straatjong met kickboks schouders. Iedere leerling was bang voor hem. Op de eerste schooldag in 2009 schold hij de dame bij de receptie uit voor ‘vuile kankerhoer’ en beet hij haar toe dat ‘ze moest oppassen voor hem als ze wilde blijven leven’. De receptioniste kwam naar me toe om te vertellen dat ze was uitgescholden en bedreigd. Ik riep de afdelingsleider bij me en vroeg wat voor soort leerling dit was. Ik geloofde niet wat ik hoorde. Ik zei: “Kom , dan gooien we hem ons gebouw uit…” …het zou de eerste van een reeks verwijderingen worden (109 in een schooljaar). Van ‘t Zelfde is van mening dat wij als maatschappij zijn doorgeschoten in wat we accepteren aan wangedrag. Regels zijn er om mensen te beschermen die zich gedragen en dat regels garanderen dat zwakkeren zich gezien en verzorgd worden. Hij geeft ook aan dat directies meer lef moeten hebben, dat we moeten opstaan om aan te geven wat wel en wat niet acceptabel is.

Camera’s in de school

Van ’t Zelfde besloot om in zijn school camera’s op te laten hangen omdat hij wist dat er dingen gebeurden die niet gezien werden. Met behulp van deze camerabeelden zijn veel leerlingen geconfronteerd met hun wangedrag (die ze overigens net zo hard ontkenden….en bij een aantal hun ouders ook…).

T.a.v. zijn docententeam maakte hij een indeling naar drie groepen:

  1. docenten die nog wilden en konden lesgeven
  2. docenten die niet meer in staat waren om les te geven, maar wel wilden
  3. docenten die niet langer meer les konden geven en ook niet meer wilden

De eerste groep bracht hij in positie, de tweede groep kreeg scholing en stroomde door naar de eerste groep of naar de derde groep en van de derde groep werd afscheid genomen. De laatste groep noemt van ’t Zelfde de groep saboteurs: docenten die wel wilden klagen, maar niet wilden verbeteren. Docenten die de oorzaak van de problemen bij anderen neerleggen en hiermee hun hun gebrek aan energie en toewijding goed. Deze docenten hebben er baat bij dat het een rommeltje is, aldus van ’t Zelfde. Wanneer het een rommel is, hoeven zij zich nooit te verantwoorden voor hun slechte resultaten. Het enige wat je dan nog nodig hebt is een directie die wegkijkt en de ramp is compleet. Ze verschuilen zich achter zinnen als: ‘de directie doet dit niet, de leerling wil zelf niet, als zij niets doen, moet ik ze dan overtuigen…’ etc.

Docentenrol en leerlingenrol

Docenten moesten hun docentenrol oppakken en leerlingen moesten hun leerlingenrol oppakken. Eric van ’t Zelfde heeft een bijzondere klus geklaard en laat zien hoe belangrijk een gezamenlijke missie is waar regie op gevoerd wordt met duidelijke grenzen over wat wel en niet acceptabel gedrag is. Geen gesjoemel op de grenzen, maar helderheid en duidelijkheid.

Het ZO-model

Daarnaast heeft hij met zijn team keihard gewerkt aan het ZO-model. Een model dat zich richt op het voorkomen van ongewenst gedrag. Straffen kun je niet vermijden, je werkt met kinderen en zij zullen nu eenmaal op zoek gaan naar de grens. Dat is ook hun taak. Want je ontwikkelt ook je identiteit aan die grens. Maar wat ik wel mooi vindt is dat van ’t Zelfde de fysiotherapeut gebruikt als metafoor. Als je een blessure hebt ga je naar de fysiotherapeut om die te verhelpen. Als school moet je zo min mogelijk de fysiotherapeut uithangen, maar meer aandacht besteden aan de warming up om blessureleed te voorkomen. En daarom werd er veel aandacht besteed aan de preventieve kant:

  • aantrekkelijke en hoogwaardige lessen,
  • hoogopgeleid personeel,
  • de band met de leerling aangaan,
  • er wordt niet gepest,
  • duidelijke regels,
  • consequent handelen,
  • zorgstructuur met opschaling,
  • inbreng van leerlingen wordt gewaardeerd,
  • positief gedrag van leerlingen belonen,
  • wij zijn trots op onze leerlingen,
  • de school is een fijne en veilige setting voor iedere leerling.
  • Kortom: waard om gelezen te worden.

 

Waar ga jij de komende periode aandacht aan besteden?

Nu zo na de meivakantie met nog een periode van 7 – 9 weken te gaan, is het een goed moment om de balans op te maken van jou groep. Op een schaal van 0 – 10 waar sta jij nu t.a.v. je voorgenomen doel met de groep? Waar startte je met de groep? Wat heb je al bereikt met de groep? En wat laat het sociogram je zien? Wat wordt je komende doel? Waar ga jij regie op voeren?

Mocht je trouwens meer vanuit het sociogram regie willen voeren op het groepsvormingsproces kom dan 21 juni naar de studiedag Hoe hoor ik Erbij. Er zijn nog 5 plaatsen beschikbaar. Voor meer info klik hier.

Een hele fijne week!

Jelly.